O‘zbekistonda “Shajara” axborot tizimini yo‘lga qo‘yish rejalashtirilmoqda. U foydalanuvchilarga o‘z shajarasini yaratish, genetik maʼlumotlar asosida uzoq qarindoshlarini izlash imkonini yaratadi. 2030 yilga qadar arxiv fondining raqamlashuv darajasini 60 foizga yetkaziladi.

Shavkat Mirziyoyev 21 noyabr kuni intellektual mulk, arxiv ishi va yuridik taʼlim sohalarini isloh qilishga qaratilgan takliflar taqdimoti bilan tanishdi. Bu haqda Prezident matbuot xizmati xabar qildi.

Taqdimotda sohani yana-da rivojlantirish rejalari ko‘rib chiqildi. Jumladan, Butunjahon intellektual mulk tashkiloti bilan hamkorlikda Intellektual mulk sohasini rivojlantirish milliy strategiyasini ishlab chiqish ko‘zda tutilgan.

Rejaga ko‘ra, patent va guvohnomalarga o‘zgartirish kiritish jarayonlari soddalashtiriladi, 5 ta kompozit va 4 ta proaktiv xizmat ko‘rsatish yo‘lga qo‘yiladi.

Shuningdek, intellektual mulkdan foydalanish holati Tadbirkorlik subyektlarining barqarorlik reytingida inobatga olinadigan tartib joriy qilinadi.

Barcha oliy taʼlim va ilmiy-tadqiqot muassasalarida patentlash, ishlab chiqarishga kiritish hamda tijoratlashtirishga ko‘maklashish markazlarini ochish, dastlab Milliy universitetda, keyinchalik yana 4 ta oliygohda «Intellektual mulk obyektlari menejmenti» yo‘nalishini tashkil etish ko‘zda tutilgan.

Ijodkorlar va mutaxassislarni rag‘batlantirish maqsadida har yili 5 ta nominatsiya bo‘yicha «Eng yaxshi intellektual mulk obyektlari» tanlovini o‘tkazish taklif qilindi. «Intellektual mulk sohasini rivojlantirishga qo‘shgan hissasi uchun» maxsus ko‘krak nishoni taʼsis etilib, 26 aprel — Butunjahon intellektual mulk kunida topshirib borilishi belgilandi.

Milliy geografik ko‘rsatkichlar tizimini mustahkamlash muhimligi qayd etildi. Yetmishga yaqin geografik ko‘rsatkichni ro‘yxatdan o‘tkazish, Lissabon tizimiga aʼzo bo‘lish orqali milliy mahsulotlar qiymatini va eksport salohiyatini oshirish muhimligi taʼkidlandi.

Arxiv ishini modernizatsiya qilish masalalari muhokama qilinar ekan, bugungi kunda mamlakat arxivlarida 16 millionta hujjat to‘plami, shu jumladan, 1,3 millionta alohida qimmatli va noyob hujjatlar saqlanayotgani qayd etildi. Buxoro amiri qushbegisi mahkamasi va Xiva xonligi devonxonasi hujjatlari YUNESKOning «Jahon xotirasi» ro‘yxatiga kiritilgan.

Shu bilan birga, hujjatlarni raqamlashtirish surʼati yiliga atigi 2 foizni tashkil qilmoqda. 2030 yilga qadar arxiv fondining raqamlashuv darajasini 60 foizga yetkazish, alohida qimmatli va noyob hujjatlarni to‘liq raqamlashtirish zarurligi qayd etildi.

Buning uchun sohadagi axborot tizimlarini Yagona milliy arxiv axborot tizimiga birlashtirish, hujjatlarni radiochastotali identifikatsiya (RFID) texnologiyasi orqali hisobga olish va onlayn kuzatish tizimini joriy etish, hujjatlarni tasniflash va tanish jarayoniga sunʼiy intellekt texnologiyalarini joriy qilish rejalashtirilgan. Tuman (shahar) arxivlarining vazifalari hududiy arxiv boshqarmalariga o‘tkaziladi.

“Shajara” axborot tizimini yo‘lga qo‘yish taklifi bildirildi. Yangi xizmat foydalanuvchilarga o‘z shajarasini yaratish, tug‘ilish, nikoh va o‘lim haqidagi maʼlumotlarni, genetik maʼlumotlar asosida uzoq qarindoshlarini izlash imkonini yaratadi.

Yuridik taʼlim va fanni yana-da isloh qilish masalalari ko‘rib chiqildi.

Toshkent davlat yuridik universitetida klinik va dual taʼlimni joriy qilish rejalashtirilgan. Talabalarning amaliyot darslari ulushi 50 foizga yetkaziladi, fuqarolik, jinoyat va biznes huquqi yo‘nalishlarida yuridik klinikalar tashkil etiladi. Zamonaviy huquq talablaridan kelib chiqib, «Raqamli huquq» va «Korporativ huquq va boshqaruv» kabi yangi taʼlim yo‘nalishlari ochiladi.

Shu bilan birga, «taʼlim — tadqiqot — amaliyot» zanjiri asosida fakultetlarning tashkiliy tuzilmasini yangilash va kafedralarni bosqichma-bosqich shuʼbalarga aylantirish, universitetning professorlar kengashini tashkil etish taklif etildi.

Taqdimotda qonunchilikdagi bo‘shliqlarni bartaraf etish va tartibga solish yukini kamaytirishga eʼtibor qaratildi.

Bu ishlar doirasida ahamiyati va dolzarbligini yo‘qotgan 800 ga yaqin meʼyoriy hujjatni bekor qilish, 77 ta hujjatni qayta ko‘rib chiqish, tadbirkorlar uchun 15 dan ziyod ortiqcha talablarni qisqartirish orqali biznes yuritish sharoitlarini yengillashtirish rejalashtirilgan. Qonunlar samaradorligini baholash orqali kollizion norma va huquqiy bo‘shliqlar bartaraf etib boriladi.