Ўзбекистонда соғлиқни сақлаш тизимида кенг кўламли ислоҳотлар бошланди. Хусусан, «Электрон рецепт» DMED ахборот тизими жорий этилмоқда. Бу ҳақда Вазирлар Маҳкамасининг №570 қарорида маълумот берилган.
Ҳужжатга кўра, 2025 йил 10 декабрдан Тошкентда ҳамда мамлакатнинг 15 шахар ва туманларида «Электрон рецепт» тизими жорий қилинади. Ушбу жараён биринчи босқичда синов тариқасида амалга оширилади. 2026 йил охирига қадар барча тиббиёт муассасалари ва аптекаларни тизимга улаш режалаштирилган, тўлиқ ўтказиш эса 2027 йил январдан бошланади.
Барча тиббий ва фармацевтика ташкилотлари DMED рақамли соғлиқни сақлаш платформаси орқали иш олиб боришга мажбур бўлади. Платформа тўлиқ ишга тушгунча, соғлиқни сақлаш вазирлигининг мавжуд электрон соғлиқни сақлаш тизимида ишлаш давом эттирилади.
Рецептли дори-дармонларнинг тайинланиши ва берилиши рақамли форматда янгиланиб, автоматик тарзда «Электрон рецепт» модулига ўтказилади. Шу билан бирга, шифокорлар тайинланган дориларни халқаро патентланмаган номларига кўра белгиланиши керак, айрим кучли таъсир қилувчи, психотроп моддалар ва реимбурсация дастурига кирган препаратлардан бошқасида.
Электрон рецепт орқали дориларни олиш жараёни бир нечта босқичдан иборат:
Агар керак бўлса, шифокор электрон рецептни қоғозга чоп эттириб, уни беморга бериш имкониятига эга.
Стационар даволанишдан ўтган беморлар учун электрон рецептлар даволаниш ёки касаллик тарихи билан бирга ишлаб чиқилади, қабул қилиш муддати аниқ кўрсатилади.
Электрон рецептда қуйидаги маълумотлар бўлади:
Шу билан бирга, электрон рецепт билан фақат Ўзбекистонда рўйхатдан ўтган препаратлар берилса, фармацевтлар препаратнинг серияси, тугаш муддати ва партиясини тизимга киритиши керак. Шифокорлар эса препаратларнинг ҳаракати ҳақида онлайн кузатиш имконига эга бўлади.
Электрон рецепт тиббий кўрсатмалар бўлмаган ҳолда, мамлакатда рўйхатдан ўтмаган дориларга (орфан препаратларидан бошқаси) ҳамда анестезия учун қўлланиладиган воситаларга тузилмайди.
Тиббий муассасаларда электрон рецептларни тўғри тузиш бўйича назорат соғлиқни сақлаш вазирлиги ва унинг ҳудудий органлари томонидан амалга оширилади. Аптекаларда ушбу тизимни қўллаш бўйича назорат фармацевтика хавфсизлиги марказига топширилади.
Шу билан бирга, ҳужжат айрим категорияларига кирувчи кучли таъсир қилувчи, наркотик ва психотроп моддаларни ҳисобга олиш механизмини 2027 йил 1 январга қадар таклиф қилишни талаб қилади.
2025 йил 9 декабрга қадар Ўзбекистонда 12 817 номдаги препаратлар рўйхатдан ўтган бўлиб, улар фақат электрон рецепт орқали берилади. Бу рўйхатда антибиотиклар, гормонал ва психотроп препаратлардан ташқари, анальгин, диклофенак, аскорбин кислотаси, этил спирти 70%, лидокаин ва бошқалар ҳам мавжуд.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги билдиришича, янги тизим даволаш жараёнида ноқонуний рецепт тайинлаш ҳолатларини қисқартиришга, полипрагмазия (кўп препаратларни нотўғри қўллаш) камайишига, фармацевтика бозорининг шаффофлигини оширишга ва аптекалар учун тенг шарт-шароитларни яратишга ёрдам беради. Бу тизим орқали контрабандали ва нолегал фармацевтика маҳсулотларини аниқлаш мумкин бўлади.